วัฒนธรรมทางการเมืองกับการพัฒนาประชาธิปไตยในเขตชนบทอีสาน : กรณีศึกษาประชาชนในเขตหมู่บ้านคำบง และหมู่บ้านสะอาด ตำบลสะอาด อำเภอน้ำพอง จังหวัดขอนแก่น

Abstract

บทคัดย่อ

          งานวิจัยนี้ตั้งอยู่บนพื้นฐานความคิดทางสังคมวิทยาการเมืองที่ว่า  ระบอบการเมืองการปกครองแบบใดแบบหนึ่งจะดำรงอยู่ได้  จะต้องอาศัยวัฒนธรรมทางการเมืองที่เอื้ออำนวยต่อระบอบการเมืองการปกครองแบบนั้น  หากจะพัฒนาระบอบการเมืองแบบประชาธิปไตย   จะต้องมีการพัฒนาวัฒนธรรมทางการเมืองแบบประชาธิปไตยควบคู่กันไปด้วย   เพราะวัฒนธรรมทางการเมืองย่อมมีผลต่อโครงสร้างและพฤติกรรมทางการเมืองของประชาชนในประเทศนั้น วัตถุประสงค์การวิจัยเพื่อศึกษาวัฒนธรรมทางการเมืองของประชาชนทั้งในส่วนที่เอื้อและไม่เอื้อต่อการพัฒนาประชาธิปไตย  และเพื่อหาข้อเสนอแนะในการพัฒนาวัฒนธรรมทางการเมืองแบบประชาธิปไตย   ใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพทำการศึกษาทั้งจากเอกสารและเก็บรวบรวมข้อมูลปฐมภูมิในหมู่บ้านเป้าหมาย   ผลการศึกษาพบว่า  วัฒนธรรมทางการเมืองที่สอดคล้องกับประชาธิปไตยคือวัฒนธรรมแบบพลเมือง     วัฒนธรรมแบบพลเมืองที่จำเป็นต้องสร้างขึ้นเพื่อเอื้อต่อการพัฒนาประชาธิปไตยมี 6 ประการสำคัญคือ  สำนึกแห่งการมีส่วนร่วมทางการเมือง  สำนึกแห่งการรักษากฎหมายและเคารพกฎกติกาของสังคมอย่างเคร่งครัด  การมีจิตสาธารณะ  การยึดหลักสันติวิธีและการประนีประนอม   การรู้จักใช้สิทธิของตนเองและรู้จักเคารพสิทธิเสรีภาพผู้อื่น   และการมองโลกในแง่ดี   ส่วนวัฒนธรรมที่ไม่เอื้อต่อการพัฒนาประชาธิปไตยคือ  การไม่สนใจมีส่วนร่วมทางการเมือง   ขาดสำนึกแห่งการรักษากฎหมายและการเคารพกฎกติกาของสังคม  ความคิดเรื่องจิตสาธารณะที่คับแคบ   หลักสันติวิธีและการประนีประนอมยังไม่ถูกนำไปปฏิบัติ  และความเข้าใจเรื่องการใช้สิทธิของตนเองและการเคารพสิทธิของผู้อื่นยังมีน้อย    งานวิจัยได้ให้ข้อเสนอแนะเพื่อพัฒนาวัฒนธรรมแบบพลเมืองให้เกิดขึ้นในระดับชุมชนหมู่บ้านทั้ง 5 ด้าน คือ การสร้างสำนึกแห่งการมีส่วนร่วมทางการเมือง  การสร้างสำนึกแห่งการรักษากฎหมายและเคารพกฎกติกาของสังคม  การมีจิตสาธารณะ การยึดหลักสันติวิธีและการประนีประนอม  การรู้จักใช้สิทธิของตนและรู้จักเคารพสิทธิเสรีภาพของคนอื่น