การสอนวิชาการส่งเสริมสุขภาพโดยใช้ฐานคิดการสร้างพลังอำนาจ

Abstract

วิชาการส่งเสริมสุขภาพถือเป็นวิชาแกนวิชาหนึ่งในหลักสูตรพยาบาลศาสตรบัณฑิตทุกหลักสูตรเปิดสอนวิชานี้ ต่างกันเพียงว่าแต่ละหลักสูตรจะใช้แนวคิดหรือทฤษฎีที่แตกต่างกัน ทำให้การจัดกิจกรรมการเรียนการสอนวิชานี้แตกต่างกัน บทความนี้นำเสนอการทบทวนความรู้เกี่ยวกับการส่งเสริมสุขภาพแนวใหม่ ซึ่งมีที่มาจากกฎบัตรออตตาวาความเชื่อพื้นฐาน สมรรถนะในการทำงานส่งเสริมสุขภาพ และหลักการจัดการเรียนการสอนโดยนำเสนอตัวอย่างการจัดการเรียนการสอนวิชาการส่งเสริมสุขภาพในหลักสูตรปริญญาตรีที่คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น ซึ่งใช้แนวคิดการสร้างพลังอำนาจเป็นแนวคิดพื้นฐาน กิจกรรมนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อสอนให้นักศึกษาได้เข้าใจแนวคิดการสร้างพลังอำนาจซึ่งเป็นหนึ่งในแนวคิดหลักของวิชาการส่งเสริมสุขภาพ นักศึกษาแบ่งเป็นกลุ่มๆ ละ 20 คนแต่ละคนประเมินภาวะสุขภาพของตนเอง ระบุพฤติกรรมที่ต้องการปรับเปลี่ยน ค้นคว้าข้อมูลทางวิชาการเพื่อนำไปวางแผน ดำเนินการตามแผน และประเมินผล โดยนักศึกษาจะเขียนเป็นพันธะสัญญาระบุว่าถ้าทำได้สำเร็จตามแผนจะให้รางวัลอะไร และถ้าทำไม่ได้จะให้ผลทางลบหรือลงโทษอย่างไร ตลอดกระบวนการนักศึกษาจะสะท้อนคิดกับอาจารย์ประจำกลุ่ม ส่งผลให้นักศึกษาได้ตระหนักถึงความสำคัญของการจัดการสุขภาพตนเองรู้สึกว่าต้องรับผิดชอบตัวเอง เกิดความรู้สึกภาคภูมิใจ เห็นคุณค่าตนเอง ได้พัฒนาทักษะในการแก้ปัญหา ได้วิจารณ์ตนเอง ทำให้ได้ทราบจุดดี จุดด้อยของตนเอง และทำให้เห็นแนวทางที่จะพัฒนาต่อไปในอนาคต ทั้งหมดนี้เป็นลักษณะของความรู้สึกมีพลังอำนาจ

คำสำคัญ: การสอนวิชาการส่งเสริมสุขภาพ การสร้างเสริมสุขภาพ การสร้างพลังอำนาจ